De Zwijgende Aarde – IJsbrekers: spetterend einde van een gedeeld universum

IJsbrekers, het vijfde en (tot nu) laatste deel van de sciencefictionserie De Zwijgende Aarde, speelt zich af op Europa, een maan van Jupiter. In deze space opera introduceert auteur Johan Klein Haneveld de ijskoude oceaan aan de binnenkant van de maan, waar cyborg zeemeermannen en – minnen hun werk in barre omstandigheden uitvoeren. In de kleine kolonie ver onder het oppervlak van Europa heeft de voortvluchtige wetenschapper Michelle Dijon zich tien jaar schuilgehouden. Maar “de Zwijging” is voorbij en een schip van de aarde is onderweg naar Europa. De managers van de VAHA moeten de kolonie weer in hun grip krijgen en Michelle zit als een (water)rat in de val. Lees in onze De Zwijgende Aarde – IJsbrekers recensie hoe de finale van seizoen 1 van dit scifi epos Jeroen beviel. 

Lees onze recensies van De Zwijgende Aarde: Revolte, Roest, Titanium, Tweeleed, IJsbrekers

Met IJsbrekers wordt het eerste seizoen van De Zwijgende Aarde op spetterende wijze afgerond. Elk afzonderlijk deel in deze vijfdelige serie is door een andere sciencefiction auteur geschreven. Na de eerste vier boeken op Modern Myths besproken te hebben, ben ik nu aangekomen bij het laatste boek in deze serie, geschreven door Johan Klein Haneveld. Deze veelzijdige auteur is bij de lezers van Modern Myths zeer bekend. Johan schrijft voor onze fantastische site columns en korte verhalen. Verschillende titels uit zijn uitgebreide oeuvre hebben we hier besproken, zoals De Afvallige Ster en Plastic Vriend. Ik keek dan ook uit naar Johans stem in dit sciencefiction epos. Zoals verwacht, werd ik niet teleurgesteld.

De Zwijgende Aarde - IJsbrekers

Cyborg zeemeermannen en – minnen

Onder het ijs van de kleinste maan van Jupiter – Europa – bevindt zich een aardse kolonie. Sinds “de Zwijging”, het moment waarop de koloniën het contact met de aarde verloren, werkt de populatie van de basis gestaag door onder leiding van een groepje VAHA (de Verenigde Aardse Handels Alliantie) managers. Tien jaar zijn verstreken en regels zijn versoepeld. De onderste laag werknemers worden dagelijks de ijskoude oceaan ingestuurd om monsters te verzamelen aan de onderkant van de tien kilometer dikke ijslaag die de schil van de maan vormt. Om het zware werk te kunnen voltooien zijn deze mensen omgebouwd tot cyborg zeemeerminnen en – mannen. Door hun modificaties – metalen staarten – bevinden ze zich onderaan de maatschappelijke ladder. Net als in de andere delen van De Zwijgende Aarde is het klassenverschil pijnlijk, al hebben de cyborgs meer ‘vrijheden’ dan de regels van de VAHA voorschrijven. Maar nu het contact met de aarde is hersteld en het eerste schip van de moederplaneet onderweg is, proberen de VAHA-managers weer orde op zaken te stellen. Als enige aardse kolonie waar nog geen opstand is uitgebroken, wil de leiding laten zien dat ze hun personeel in de hand heeft.

De Zwijgende Aarde – IJsbrekers recensie:
Michelle Dijon als mens

In deze geïsoleerde gemeenschap is de voortvluchtige wetenschapper Michelle Dijon gestrand. We hebben in het eerste deel van de serie – De Zwijgende Aarde: Revolte – kennis met haar gemaakt. In De Zwijgende Aarde: Roest hebben we van dichtbij meegemaakt welke uitwerking haar onderzoek op het menselijk dna heeft. En in De Zwijgende Aarde: Titanium hebben we de dreiging van haar meedogenloze karakter gevoeld. In IJsbrekers moest ik echter aan haar wennen. Tien jaar op de vlucht en gevangen in een uitzichtloos, saai administrateursbaantje haalt blijkbaar iets van je scherpe randje af. Ik zag Michelle Dijon meer als een Heinrich Von Fuchs uit Doom Patrol, of een Dr. Gargunza uit Miracleman. Een totaal gewetenloos persoon die haar onderzoek in het geheim in een of andere jungle voortzet en gewoon slachtoffers blijft maken. Maar in het universum van De Zwijgende Aarde, waar maar enkele kolonies zijn waar je je toevlucht kunt nemen, is dat natuurlijk wat lastiger. Toch moest ik me er even overheen zetten om Michelle als mens te zien. Iemand met dromen en zelfs empathie, in plaats van een meedogenloze “het doel heiligt de middelen” wetenschapper.

Space opera van Nederlandse bodem

Maar de wenperiode aan Michelle is snel voorbij als Johan het tempo van het verhaal opvoert. IJsbrekers is met 141 pagina’s verhaal een handzaam boekje, waar je door het fijne schrijfwerk ook nog eens zo doorheen vliegt. Ik heb het al eens eerder gezegd; Johan is strip- en filmliefhebber en weet moeiteloos een actie-avontuur neer te zetten dat je zo voor je geestesoog ziet voltrekken. Ook Revolte las op deze manier lekker weg. Daarmee passen het eerste en het laatste boek van De Zwijgende Aarde mooi bij elkaar. Johan dompelt je onder in de “space opera” sciencefictionstijl, met waanzinnige concepten als de cyborg zeemeermannen en -minnen die vanuit de binnenkant van de planeet hun monsters nemen uit het ijs dat de korst van de maan vormt. Dat er in de proloog ook geluiden uit de diepte van de kilometers diepe oceaan komen, spreekt extra tot de verbeelding. Als je dan nog weet dat er een jaar of wat geleden een rapport aangeboden is aan NASA waarin de mogelijkheden van een missie naar Europa besproken worden, kun je je fantasie de vrije loop laten.

De Zwijgende Aarde – IJsbrekers recensie:
Moeder Aarde is boos

De rode draad van de klassenverschillen en het daarbij horende machtsmisbruik en racisme in de maatschappij van de toekomstige mensheid, is ook in IJsbrekers tastbaar aanwezig. Johan beschrijft het gemak waarmee de VAHA-managers de cyborgs hun vrijheden afnemen op zo’n manier dat je er zelf koude rillingen van krijgt. Dan arriveert ook kapitein Wilma Droeters, een echte ijzervreter, van aarde om de kolonie onder quarantaine te plaatsen. Zo kom je erachter dat onze moederplaneet niet van plan is haar kolonies zomaar op te geven. Als er een tweede seizoen van De Zwijgende Aarde komt, is een (burger)oorlog tussen de aarde en haar koloniën de meest logische vervolgstap.

Sam Raimi mag gaan filmen

Het gemak waarmee Johan zijn verhaal in het epos vertelt, zorgt er her en der ook voor dat sommige gebeurtenissen wel erg makkelijk gaan. Zo staat de machine die werknemers in zeemeercyborgs verandert op de verdieping waar deze mannen en vrouwen ook wonen. De hele boel is daar vervallen, maar de machine werkt nog prima. De cyborgs kunnen hem zelf bedienen en de vitale lichaamseigenschappen van de persoon die omgebouwd wordt monitoren. Ik zou denken dat je daar toch een professionele wetenschapper bij wilt hebben. Aan de andere kant, de cyborgs zijn misschien ook wetenschappelijk onderlegd om hun monsters van het ijs van Europa te kunnen nemen. Zie ik ze als ongeschoolde werknemers, omdat ze door de VAHA als onderklasse worden weggezet? Hoe onbevooroordeeld ben ik daarin zelf?

In ieder geval krijg je bij de werking van de machine iets van Johans horrorvertellingen mee. De scène waarin het apparaat wordt gebruikt kan zo door Sam Raimi (The Evil Dead, The Grudge) verfilmd worden in de stijl van Spider-Man 2 uit 2004. Denk aan de scène waar Alfred Molina als Doctor Octopus op de operatietafel ligt.

Burgeroorlog met bestaansrecht

IJsbrekers is een lekker vlot avonturen sciencefiction verhaal waarmee De Zwijgende Aarde een leuk aanloopje naar een tweede seizoen kan maken. We zijn nu op de hoogte hoe alle koloniën van de aarde klaar zijn om eigen maatschappijen te worden. Daarbij weten we door De Zwijgende Aarde – Tweeleed wat er zich op onze eigen planeet heeft afgespeeld. En waarom de koloniën het recht hebben om zelfbesturend te worden. Misschien had Tweeleed daarom beter de laatste van de vijf kunnen zijn, omdat je dan als epiloog van seizoen 1 de onvrede bij de werknemers van de VAHA met terugwerkende kracht kunt plaatsen. En de verrotte kern van de toekomstige maatschappij ervaart, die de burgeroorlog bestaansrecht geeft.

De Zwijgende Aarde – IJsbrekers recensie:
ik spreek me uit voor seizoen 2!

Nu mijn reis door de boeken van De Zwijgende Aarde is afgerond en ik de verschillende stemmen van de auteurs heb genoten, kijk ik uit naar een mogelijk tweede seizoen. Uitgever Jasper Polane van Quasis, die dit hele project in het leven geroepen heeft, is nog aan het nadenken over welke vorm zo’n tweede seizoen zou moeten krijgen. Alles ligt open: gaat dezelfde schrijversgroep nieuwe boeken schrijven? Wordt de groep uitgebreid? Gaan de verhalen in seizoen 2 over dezelfde personages en planeten/manen, of worden ook daar nieuwe verhaalelementen aangeboord? Een ding weet ik wel zeker: ik spreek Jasper geregeld op fantasy festivals en comic cons. Vanaf nu zal ik hem elke keer dat ik hem tegen het lijf loop in ieder geval vragen naar de voortgang van De Zwijgende Aarde seizoen 2. Want ik ben nog helemaal niet klaar met dit tot de verbeelding “sprekende” universum!

Titel: De Zwijgende Aarde – IJsbrekers
Auteur: Johan Klein Haneveld
Uitgever: Quasis
ISBN: 978 94 920 9947 1

Modern Myths Shop

Lees meer Modern Myths recensies!